احکام موسیقی
حكم نواختن با آلات موسيقى چیست؟
همه مراجع (به جز بهجت و صافى): اگر از آلاتى است كه به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن (در هر حال) جايز نيست؛ ولى اگر از آلات مشترك باشد، استفاده از آن به منظور منافع مشروع و حلال اشكال ندارد.
آيات عظام بهجت و صافى: به طور كلى نواختن با آلات موسيقى (لهو)، حرام است.
آيا ميان انواع موسيقى ها از قبيل اصيل (سنتى)، كلاسيك، محلى، پاپ و … تفاوتى در حكم هست؟
همه مراجع: خير، هيچ گونه تفاوتى ميان آنها در حكم نيست و معيار حرمت استماع موسيقى، طرب انگيزى و لهوى بودن آن است.
حكم گوش دادن به آهنگ بدون كلام چيست؟
آيات عظام امام، خامنهاى، فاضل و نورى: گوش دادن به هر آهنگى كه مطرب و لهوى ومناسب مجالسگناه وخوشگذرانى است، جايز نيست (هرچند مشتمل بر كلام نباشد).
آيات عظام بهجت و صافى: گوش دادن به هر آهنگى كه مطرب و لهوى و مناسب مجالس گناه و خوشگذرانى است، جايز نيست و گوش دادن به آهنگى كه از نواختن آلات موسيقى توليد مىشود، حرام است.
آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: گوش دادن به هر آهنگ لهوى كه مناسب مجالس گناه و خوشگذرانى است، جايز نيست (هر چند مشتمل بر كلام نباشد).
اگر استماع موسيقى هيچ گونه تأثيرى در انسان نداشته باشد،آيا باز حرام است؟
همه مراجع: اگر از نوع موسيقى حرام باشد، گوش دادن به آن جايز نيست؛ هر چند در شخص تأثير نداشته باشد.
آيا در موسيقى، «لهوى بودن» آن مطرح است يا محتواى شعرهايى كه خوانده مىشود؟به تعبير ديگر اگر اشعار خوب و مذهبى در قالب موسيقى مطرب و لهوى خوانده شود، آيا باز حرام است؟
همه مراجع: معيار در حرمت موسيقى، مطرب و لهوى بودن آن است؛ هر چند محتواى آن اشعار مذهبى و اسلامى باشد.
برخى از مراجع تقليد (آيات عظام: تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد)، قيد «مطرب» را جزء موسيقى حرام نمىدانند.
ويژگىهاى نواختن موسيقى حرام (بدون كلام) كدام است. داشتن ريتم تند، ايجاد رقص در شنونده، طرب انگيزى آن و يا هيچ كدام؟
آيات عظام امام، خامنهاى، فاضل و نورى: معيار حرمت موسيقى، طرب انگيزى و لهوى بودن آن است كه با مجالس گناه و خوشگذرانى و فساد تناسب دارد.
آيات عظام بهجت و صافى: استفاده از آلات موسيقى به طور مطلق حرام است.
آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم و وحيد: معيار حرمت موسيقى، لهوى بودن آن است كه با مجالس گناه، خوشگذرانى و فساد تناسب دارد.
موسيقى حرام معمولًا داراى نشانه هاى ياد شده است؛ ولى گاه ممكن است لهوى و مناسب مجالس گناه و خوشگذرانى باشد؛ اما با وجود آن داراى ريتم تند و ايجاد حالت رقص در شنونده نباشد. در اين صورت نيز گوش دادن به آن حرام است.
اگر گوش دادن به موزيك، باعث نيرو گرفتن و ايجاد علاقه به كار باشد؛ چه حكمى دارد؟
همه مراجع: اگر از نوع موسيقى حرام باشد، گوش دادن به آن جايز نيست (هر چند باعث علاقه پيدا كردن به كار شود).
آيا زن و شوهر به جهت تمايل به يكديگر و افزايش شهوت، مىتوانند به موسيقى لهوى گوش فرا دهند؟
همه مراجع: گوش دادن به موسيقى حرام، جايز نيست و صرف افزايش تمايل به همسر، مجوّز شرعى براى استماع آن محسوب نمى شود.
امروزه موسيقى براى معالجه بعضى از بيمارىهاى روانى (مانند افسردگى، اضطراب، مشكلات جنسى و سرد مزاجى زنان) به كار مىرود،حكم آن چيست؟
همه مراجع: اگر نظر پزشك متخصص و امين، بر اين است كه تنها راه معالجه و درمان آن، استفاده از موسيقى است؛ گوش دادن به آن- به مقدارى كه درمان بيمار اقتضا مىكند- اشكال ندارد.
اين فرض بسيار نادر است و خداوند متعال در كارهاى حرام- از جمله موسيقى ممنوع- شفا قرار نداده است و پاسخ ياد شده تنها در هنگام ضرورت و به مقدار حداقل به كار مى آيد.
در صورتى كه در مجلسى، مجبور باشيم موسيقى مطرب و لهوى را تحمل كنيم،آيا باز هم مرتكب گناه شدهايم؟
همه مراجع: اگر احتمال تأثير مى دهيد- با فراهم بودن ساير شرايط- بايد نهى از منكر كنيد. اگر نمىپذيرند- چنانچه حضور شما در آنجا باعث استماع موسيقى حرام و يا تأييد گناه گردد- مجلس را ترك كنيد؛ مگر آنكه باعث فتنه و فساد شود. در اين صورت ماندن در آن محل به مقدار ضرورت، اشكال ندارد. البته در صورت امكان بايد از گوش دادن به موسيقى حرام،اجتناب ورزيد و اگر صداى آن بدون دلخواه به گوش شما رسيد، اشكال ندارد.
شركت در مجالسى كه موسيقى و ترانه مبتذل پخش مىكنند- در حالى كه تذكر دادن فايده ندارد- چگونه است؟
همه مراجع: شركت در مجالسى كه باعث استماع موسيقى حرام و يا تأييد گناه مى گردد، جايز نيست؛ مگر آنكه بتواند نهى از منكر كند.
ملاك و مرجع تشخيص موسيقى و غناى حرام در نظام اسلامى كيست: وزارت ارشاد، حوزه هنرى سازمان تبليغات اسلامى، كارشناسان موسيقى، فقيهان، عرف مردم و يا شخص؟
همه مراجع: در تعيين و تشخيص موسيقى حرام و حلال، بايد به عرف عام مراجعه كرد.
فقيهان، كارشناسان موسيقى و نهادهاى فرهنگى نيز مى توانند در زمينه موضوعات، اظهار نظر كرده و موسيقى حرام و حلال را (بر اساس نظر عرفى خود) معرفى كنند.
درآمدى كه از رهگذر تكثير و توزيع نوار و سىدىهاى موسيقى به دست مىآيد،حلال است يا حرام؟
همه مراجع: اگر از نوع موسيقى حرام است، خريد و فروش و درآمد حاصل از آن، حرام مى باشد.
حكم استفاده از دف و دايره زنگى در عروسى چيست؟
آيات عظام امام، خامنهاى و فاضل: استفاده از آلات موسيقى براى نواختن موسيقى مطرب و لهوى (مناسب مجالس گناه و خوش گذرانى)، جايز نيست و بين مجلس عروسى و غير آن، تفاوتى وجود ندارد.
آيات عظام بهجت و صافى: استفاده از آلات موسيقى به طور كلى جايز نيست و بين مجلس عروسى و غير آن، تفاوتى وجود ندارد.
آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم، نورى و وحيد: استفاده از آلات موسيقى براى نواختن موسيقى لهوى (مناسب مجالس گناه و خوشگذرانى)، جايز نيست و بين مجلس عروسى و غير آن، تفاوتى وجود ندارد.
آيا جايز ا ست زن در شب عروسى (در مجلس زنان)، غنا و آواز بخواندو عدهاى به رقص و زدن بر روى ميز و صندلى مشغول شوند؟(البته از آلات موسيقى استفاده نمى شود)؟
همه مراجع (به جز تبريزى و خامنه اى): در فرض مذكور اشكال دارد.
آيةاللَّه تبريزى: اگر مرد يا پسر مميز در مجلس زنانه حضور نداشته باشد و از موسيقى لهوى نيز استفاده نكنند؛ آواز زن در مجلس زنان و رقص زن براى زنان و زدن بر ميز و صندلى و مانند آن- كه از آلات موسيقى محسوب نمى شود- اشكال ندارد.
آيةاللَّه خامنه اى: اگر كيفيت زدن به شيوه متداول در عروسىهاى سنتى باشد و لهو محسوب نشود و نيز رقص زن براى زنان، باعث تحريك شهوت و يا مفسده ديگر نگردد، اشكال ندارد.
اگر به مجلس عروسى و مانند آن دعوت شديم؛ ولى در آنجا موسيقى و ترانه مبتذل پخش كردند،تكليف چيست؟ آيا بايد محل را ترك كنيم؟
همه مراجع: اگر احتمال تأثير مى دهيد، با فراهم بودن شرايط، نهى از منكر كنيد و اگر نمى پذيرند- چنانچه حضور شما باعث استماع موسيقى حرام يا تأييد گناه گردد- بايد مجلس را ترك كنيد؛
گاهى از صدا و سيما و يا نوار ضبط صوت، آهنگهايى پخش مى شودكه به نظر مى رسد مناسب با مجالس لهو و خوشگذرانى است؛ در حالى كه در نظر ديگران اين چنين نيست؟
همه مراجع: بر شما واجب است به آن گوش ندهيد؛ ولى نهى ديگران، مبتنى بر اين است كه آنان هم آن را موسيقى حرام بدانند.
يكى از شرايط وجوب فريضه امر به معروف و نهى از منكر، آن است كه حرام بودن منكر، درباره انجام دهنده آن ثابت باشد و يا او بر گناه اصرار ورزد. فرض مسأله در جايى است كه موسيقى ياد شده، در نظر ديگران از نوع موسيقى حلال است؛ در نتيجه نهى از منكر در اينجا ساقط مى شود.
استفاده از آهنگهاى مبتذل (موسيقى حرام)، در مجالس عروسى زنان چه حكمى دارد؟
همه مراجع: گوش دادن به موسيقى حرام- هر چند در مجالس عروسى زنان-جايز نيست.
«موسيقى» و «غنا و آوازخوانى» دومقوله است. آنچه كه در مجالس عروسى زنان جايز شمرده شده، غنا و آوازخوانى زن است؛ ولى موسيقى لهوى، در هر حال و زمانى حرام است.
اگر در محل كار بی اختیاروبدو قصد مجبور ب شنیدن موسیقی بشویم چه باید کرد؟
همه مراجع: چنانچه مجبوريد در آن مكان حضور داشته باشيد، كار كردن در آنجا براى شما اشكال ندارد؛ ولى بايد به موسيقى حرام گوش ندهيد. و اگر صداى آن بدون دلخواه به گوش شما رسيد، اشكال ندارد.
اگر شخص بتواند بدون زحمت و مشقّت، شغل مناسب ديگرى پيدا كند، بايد اين راه را برگزيند. فرض مسأله جايى است كه ترك آن مكان و انتخاب شغل ديگر، براى او دشوار و حرجى است.
حكم دست زدن در مراسم عروسى چيست؟
آيات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى و مكارم: اگر به طور متعارف و غير لهوى باشد، اشكال ندارد.
آيات عظام تبريزى، سيستانى و فاضل: دست زدن فى نفسه (به تنهايى)، اشكال ندارد.
آيةاللَّه نورى: اگر جلف و سبك نباشد، اشكال ندارد.
آيةاللَّه وحيد: احتياط واجب در ترك آن است.
حكم دست زدن در مراسم و جشنهايى كه به مناسبت ايام ولادت و اعياد امامان عليهم السلام برگزار مى شود، چيست؟
آيات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى، فاضل و مكارم: اگر دست زدن به نحو متعارف (غيرلهوى) باشد، اشكال ندارد؛ ولى اين كار با مجالس اهل بيت عليهم السلام مناسبت ندارد و بهتر است فضاى اين مراسم، به ذكر صلوات و تكبير و مانند آن، معطر گردد.
آيات عظام تبريزى و سيستانى: دست زدن در اين گونه مجالس، اشكال ندارد؛ولى اين كار با مجالس اهل بيت عليهم السلام مناسبت ندارد و بهتر است فضاى اين مراسم، به ذكر صلوات و تكبير و مانند آن معطّر گردد.
آيةاللَّه نورى: دست زدن در اين گونه مجالس- اگر سبك و جلف نباشد- اشكال ندارد؛ ولى بهتر است فضاى اين مراسم، به ذكر صلوات و تكبير و مانند آن معطّر گردد.
آيةاللَّه وحيد: احتياط واجب در ترك آن است.
