در بشارت هایی که از سوی انبیاء گذشته و پیامبر اسلام(ص) و ائمه معصومین داده شده است، اوصاف جسمانی متعددی برای امام مهدی(عج‏الله) ذکر شده که در این مجال ما برآنیم که خصوصیات و ویژگی هایی را که خداوند به حضرت اختصاص داده به اختصار ذکر کنیم.

امام رضا(علیه‏السلام) می فرماید: «نشانه و علامت قائم این است که سن حضرت زیاد است ولی از نظر چهره جوان می نماید، به گونه‏ای که اگر کسی به او نظر کند، می پندارد او در سن چهل سالگی یا کمتر است. نشانه دیگرش اینکه گذشت روزگار او را پیر نمی کند تا زمانیکه اجلش فرا رسد.»

1. ظاهر ایشان
روایات بسیاری وجود دارد که جمال زیبای حضرت را به روشنی توصیف کرده‏است و صورت و سیرت ایشان را شبیه ترین فرد به پیامبر اسلام می دانند.
پیامبر اسلام(ص) فرموده اند: مهدی از فرزندان من است. اسم او اسم من و کنیه او کنیه من است.او از نظر خَلق و خُلق شبیه‏ ترین مردم به من است.
امام حسن عسگری(علیه‏السلام) می فرمایند: سپاس از آن خدایی است که مرا از دنیا نبرد تا آنکه جانشین مرا به من نشان داد. او از نظر آفرینش و اخلاق، شبیه ترین مردم به رسول خداست.
با توجه به روایات فوق همه خصال و صفاتی را که در قرآن و روایات به پیامبر گرامی اسلام(ص) نسبت داده شده است، به وجود مقدس حضرت مهدی(عج‏) نیز می توان نسبت داد. روایاتی که به توصیف ویژگی های ظاهری پیامبر(ص) پرداخته اند، بسیارند. یکی از آن روایات، روایتی از امام باقر(علیه‏السلام) می باشد:
ایشان ویژگی های پیامبر(ص) را چنین توصیف نموده اند که: رخسار پیامبر خدا، سپید آمیخته به سرخی و چشمانش سیاه و درشت و ابروانش به هم پیوسته و کف دست و پایش پر گوشت و درشت بوده؛ بدان سان که گویی طلا بر انگشتانش ریخته باشد. استخوان دو شانه‏اش بزرگ بود. چون به کسی روی می کرد، به خاطر مهربانی شدیدی که داشت، با همه بدن به جانب او توجه می کرد…..

شخص پیامبر نیز حضرت مهدی را چنین وصف می کنند که، مهدی از من است، پیشانی گشاده و بینی کشیده دارد. مهدی از فرزندان من است، چهره او مانند ماه درخشان است.
امام معصوم همه صفات و خصال شایسته ائمه معصومین را به ارث برده و در عبادت و بندگی، تقوا، عصمت و پاکدامنی، درایت، حکمت، عطوفت و مهرورزی، شجاعت و جنگ‏آوری و… سرآمد همه جهانیان است

2.سجایای اخلاقی
سجایا و مکارم اخلاقی حضرت مهدی را به سه دسته می توان تقسیم کرد:
الف) شباهت‏ها با پیامبر اکرم(ص)
قرآن کریم در آیات متعددی به توصیف پیامبر اکرم(ص) پرداخته و آن حضرت را به دلیل ویژگی های برجسته و منحصر به فردش ستوده است که از آن جمله می توان آیات زیر را برشمرد:

نرم‏خویی حضرت(فبما رحمةٍ من الله لِنتَ لهم و لو کنتَ فظَّاً غلیظَ القلب لانفضُّوا من حولک…اگر تو درشت‏خو بودی مردم از پیرامون تو پراکنده می شدند.)

دلسوزی، احساس مسئولیت، خیرخواهی و مهر و محبت بی‏پایان ایشان نسبت به امتش(لقد جائکم رسولٌ من أنفسکم عزیزٌ علیه ماعنِتُّم حریصٌ علیکم بالمومنین رئوفٌ رحیم…)

باتوجه به روایات فوق می توان دریافت که خاتم اوصیا نیز همچون خاتم انبیاء، مظهر نرم‏خویی، دلسوزی، خیرخواهی، مهر و محبت، خلق و خوی نیکو برای همه عالم دانست.
امام علی(علیه‏السلام) در پاسخ مردی که از تبار حضرت مهدی پرسیده بود، فرمودند: او از بنی‏هاشم از بلندترین قله‏ها، پرآب‏ترین دریاها، مطمئن‏ترین پناهگاه ها و خالص ترین معدن های عرب است. هنگامی‏که مرگ شبیخون زند او را ترسی در دل نباشد و چون مرگ روی نماید سستی و ناتوانی از خود نشان ندهد و به هنگام زورآزمایی دلیران عقب‏نشینی نکند

ب) شباهت‏ها با انبیاء و اوصیای الهی
ایشان خاتم اوصیا و وارث انبیا است بنابراین می توان گفت ایشان جامع همه صفات و ویژگی های نیکوی انبیاء می باشد. چنانکه در یکی از زیارات حضرت خطاب به ایشان اینگونه عرض می کنیم:
سلام بر وارث پیامبران و خاتم اوصیا….آنکه میراث تمام پیامبران به او رسیده و آثار همه برگزیدگان نزد او موجود است.
در برخی از روایات شباهت های حضرت با پیامبران بزرگواری همچون آدم، نوح، ابراهیم، موسی، یوسف، عیسی و… بیان شده است که از جمله آنها می توان به طول عمر، پنهان بودن ولادت، غیبت از قوم خود، هیبت و شکوهمندی و …اشاره کرد.

نتیجه اینکه آخرین امام معصوم همه صفات و خصال شایسته ائمه معصومین را به ارث برده و در عبادت و بندگی، تقوا، عصمت و پاکدامنی، درایت، حکمت، عطوفت و مهرورزی، شجاعت و جنگ‏آوری و… سرآمد همه جهانیان است.

ج) ویژگی‏های خاصه ایشان
در مورد خصال اخلاقی حضرت مهدی به طور خاص، روایات متعددی از طریق شیعه و اهل سنت نقل شده است.
امام علی(علیه‏السلام) در پاسخ مردی که از تبار حضرت مهدی پرسیده بود، فرمودند: او از بنی‏هاشم از بلندترین قله‏ها، پرآب‏ترین دریاها، مطمئن‏ترین پناهگاه ها و خالص ترین معدن های عرب است. هنگامی‏که مرگ شبیخون زند او را ترسی در دل نباشد و چون مرگ روی نماید سستی و ناتوانی از خود نشان ندهد و به هنگام زورآزمایی دلیران عقب‏نشینی نکند…
ابن حماد در کتاب خود نوشته است: نشانه مهدی این است که بر کارگزاران سختگیر، بسیار بخشنده و با مستمندان، مهربان است.

نتیجه گیری:
با توجه به مستندات فوق می توان دریافت که ویژگی های آن جناب چنان دقیق و بی کم و کاست بیان شده است که زمینه هرگونه اشتباه و خطا در تشخیص مصداق حقیقی ایشان را از بین می برد و راه را بر دروغگویان می بندد. امید است که خداوند متعال توفیق دیدار شبیه ترین مردم به رسول خدا و طاووس اهل بهشت را روزی همه ما گرداند.